Thách thức đổi mới trong quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ

"Thông tin được Cục Sở hữu Trí tuệ công bố tại Hội nghị Sở hữu Trí tuệ năm 2024 tổ chức vào ngày 29/3. Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, ông Huỳnh Thành Đạt, đã cho biết rằng vào năm 2023, các hoạt động quản lý nhà nước về sở hữu Trí tuệ đã đạt được những tiến bộ đáng chú ý, trong đó nổi bật là quá trình hoàn thiện thể chế, chính sách và pháp luật."

Theo quy định, Chính phủ và các bộ, ngành đã phát hành 03 Nghị định và 02 Thông tư để chi tiết hóa và hướng dẫn thi hành Luật Sở hữu Trí tuệ, sau khi Quốc hội thông qua việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu Trí tuệ vào ngày 16/6/2022.

"Các hoạt động hỗ trợ việc thiết lập, bảo vệ, quản lý và phát triển tài sản trí tuệ, đặc biệt là đối với các sản phẩm chủ lực và đặc sản địa phương, đã được tăng cường; số lượng đơn đăng ký xác lập quyền sở hữu công nghiệp đã được xử lý tăng 13,2% so với năm 2022…"

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt phát biểu tại Hội nghị Sở hữu trí tuệ năm 2024.

Theo báo cáo của Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới, năm 2023, Việt Nam đã leo lên vị trí thứ 46 trong số 132 quốc gia và khu vực về chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (tăng 2 bậc so với năm 2022). Đồng thời, Việt Nam cũng được ghi nhận là một trong bảy quốc gia thu nhập trung bình tiến bộ nhất về đổi mới sáng tạo trong thập kỷ qua.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng nhấn mạnh rằng hiện nay, bối cảnh đang đặt ra nhiều yêu cầu cao hơn đối với hoạt động quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ trong năm 2024 và các năm tiếp theo. Đa dạng các hoạt động quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ đang phải đối mặt với thách thức cần phải đổi mới để tăng cường hiệu quả, bao gồm cải thiện tốc độ và chất lượng xử lý đơn đăng ký quyền sở hữu công nghiệp, việc thực thi quyền sở hữu công nghiệp, và tăng cường hiệu quả của quản lý tài sản trí tuệ sau khi được bảo hộ, đặc biệt là đối với các sản phẩm chủ lực và tiềm năng của địa phương.

TIẾP NHẬN 156.413 ĐƠN, XỬ LÝ 125.778 ĐƠN CÁC LOẠI

Thông tin về hoạt động quản lý nhà nước về sở hữu công nghiệp trong năm 2023 được chia sẻ bởi ông Nguyễn Văn Bảy, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ. Ông thông tin rằng trong năm 2023, Cục đã tiếp nhận tổng cộng 156.413 đơn các loại (tăng 11% so với năm 2022), trong đó bao gồm 84.753 đơn đăng ký xác lập quyền sở hữu công nghiệp (tăng 8,5%) và 71.660 các loại đơn/yêu cầu khác (tăng 14,1%).

Trong tổng số 84.753 đơn đăng ký xác lập quyền sở hữu công nghiệp, có các loại như sau: 10.295 đơn liên quan đến sáng chế/giải pháp hữu ích; 3.738 đơn liên quan đến kiểu dáng công nghiệp; 60.929 đơn liên quan đến nhãn hiệu quốc gia và 9.441 đơn liên quan đến nhãn hiệu quốc tế; cùng với 14 chỉ dẫn địa lý và 336 đơn đăng ký quốc tế có nguồn gốc từ Việt Nam.

Cục đã xử lý thành công tổng cộng 125.778 đơn các loại, trong đó bao gồm 74.130 đơn đăng ký xác lập quyền sở hữu công nghiệp (tăng 13,2% so với năm 2022). Trong số này, có 8.451 đơn liên quan đến sáng chế/giải pháp hữu ích; 3.105 đơn liên quan đến kiểu dáng công nghiệp; 52.968 đơn liên quan đến nhãn hiệu quốc gia và 9.271 đơn liên quan đến nhãn hiệu quốc tế; cũng như 7 đơn chỉ dẫn địa lý và 328 đơn đăng ký quốc tế có nguồn gốc từ Việt Nam.

Ngoài ra, Cục cũng đã xử lý 51.648 đơn/yêu cầu khác (tăng 6,6%), đồng thời cấp tổng cộng 36.977 văn bằng bảo hộ sở hữu công nghiệp các loại (giảm 12,5% so với năm 2022).

Các hoạt động hỗ trợ thực thi quyền sở hữu trí tuệ đã nhận được sự quan tâm và nỗ lực mạnh mẽ từ Cục Sở hữu trí tuệ, được thúc đẩy thông qua việc cung cấp 306 ý kiến chuyên môn cho các cơ quan thực thi quyền (tăng 40% so với năm 2022), cũng như tham gia vào giải quyết 7 vụ việc đã kết thúc tại tòa án.

Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội thông tin rằng thành phố đã triển khai tổng cộng 73 nhiệm vụ thuộc Chương trình phát triển tài sản trí tuệ, bao gồm 1 nhiệm vụ chỉ dẫn địa lý, 12 nhiệm vụ liên quan đến nhãn hiệu chứng nhận và 60 nhiệm vụ đăng ký nhãn hiệu tập thể. Trong năm 2023, số lượng đơn đăng ký sở hữu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội đạt 17.539 đơn. Số lượng chứng nhận sở hữu công nghiệp đã được cấp đạt 9.338 đơn.

Ông Lê Hồng Sơn, Phó Chủ tịch Thường trực UBND Thành phố Hà Nội, đã thông tin rằng Hà Nội tập trung mạnh mẽ vào việc phát triển tài sản trí tuệ, song song với việc thúc đẩy sự phát triển của thị trường khoa học và công nghệ. Cụ thể, thành phố đang tập trung vào việc phát triển khoa học và công nghệ theo cơ chế thị trường, với sự tập trung vào doanh nghiệp như trung tâm. Đồng thời, Hà Nội cũng đang tiến hành các biện pháp hỗ trợ và nâng cao khả năng tiếp nhận công nghệ của các doanh nghiệp trên địa bàn.

Trong thời gian gần đây, việc tăng lên đáng kể số lượng đăng ký sở hữu công nghiệp đã đóng góp một phần quan trọng trong việc nâng cao giá trị, cả về mặt tinh thần lẫn vật chất, cho xã hội. Hà Nội đứng đầu cả nước về số lượng bằng và đơn đăng ký quyền sở hữu trí tuệ, là minh chứng cho sự phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực này. Ngoài ra, Hà Nội cũng dẫn đầu trong việc xếp hạng chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương, được công bố bởi Bộ Khoa học và Công nghệ.

Theo thông tin từ Cục Sở hữu trí tuệ, trong năm 2023, các địa phương đã thực hiện nhiều biện pháp quyết liệt trong công tác thực thi quyền sở hữu công nghiệp, nhằm giảm thiểu nạn hàng giả và hàng xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp. Điều này được thể hiện qua việc tăng mạnh cả số lượng vụ xử lý và số tiền phạt.

Báo cáo từ các địa phương cho biết, trên toàn quốc đã có 3.049 vụ việc liên quan đến xâm phạm quyền sở hữu đã được xử lý (chủ yếu là đối với nhãn hiệu), với tổng số tiền phạt đạt 36.735.363.000 đồng và hơn 340.000 sản phẩm bị xử lý. Đây là một tăng trưởng đáng kể so với năm 2022, với 1.430 vụ việc và tổng số tiền phạt hơn 18 tỉ đồng.

Theo báo cáo từ các địa phương trong năm 2023, trên toàn quốc đã có 121.613 giải pháp được đề xuất là sáng kiến, trong đó 94.174 sáng kiến đã được công nhận. Trong số này, có 3.154 sáng kiến được công nhận với phạm vi ảnh hưởng cấp tỉnh, với tổng số tiền làm lợi từ việc áp dụng sáng kiến gần 200 tỉ đồng. Số tiền trả thù lao và thưởng cho các tác giả sáng kiến là hơn 6 tỉ đồng, cũng như có 2.538 cán bộ được nâng lương trước thời hạn nhờ sáng kiến được công nhận.